1.Kira Tespit Davası (TMK m. 344–352)
Özellik | Açıklama |
|---|---|
Konu | Kiralananın rayiç kira bedelinin belirlenmesi |
Hukuki Dayanak | TMK m. 344–352 |
Dava Şartı | Kiracı veya kiraya verenin, kira sözleşmesinin olmadığı ya da kira bedelinin re’sen belirlenmesi |
Zamanaşımı | Zamanaşımı yok; kira alacağı bakımından 5 yıllık genel zamanaşımı uygulanır (BK m. 146) |
Görevli Mahkeme | Asliye Hukuk Mahkemesi |
Yetkili Mahkeme | Taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi |
Delil | Rayiç kira araştırması, bilirkişi raporu, emsal ödemeler, ilanlar |
- Usul: Taraflar kira bedelinin yüksek veya düşük olduğunu iddia ederse, hakim bilirkişi atar; rayiç tespit edilir.
2.Kiracının Tahliyesi (İİK m. 351–359; TMK m. 352–360)
Tahliye Sebebi | Hukuki Dayanak | Süre/Süreç |
|---|---|---|
Süresinde tahliye | TMK m. 352; İİK m. 351 | Kira sözleşmesine uygun tahliye; 30 günlük icra takibi |
Tahliye Taahhütnamesi | TMK m. 352/5 | Taahhütnamenin yerine getirilmemesi hâlinde icra takibi |
Kredi/İcra Takibi | İİK m. 62–72 | İlamlı veya ilamsız takiple tahliye yeri |
- Dava Şartı: Kiraya veren, öncelikle 30 günlük ek süre sonra icra dairesine başvurur; tahliye talebi icra mahkemesinde dava şartı sayılmaz.
3.Tapu İptali ve Tescil Davası (MK m. 21, 23)
Özellik | Açıklama |
|---|---|
Konu | Haksız şerh, rehin veya zilyetlik kaydının tapu kütüğünden silinmesi ve tescil |
Hukuki Dayanak | MK m. 21 (iyi niyetli üçüncü kişi), m. 23 (tapu iptali) |
Dava Şartı | Tapu sicilindeki şerhin haksız olması; ilamsız şerhlerde öncelikle itiraz takibi açılabilir |
Zamanaşımı | 10 yıl (BK m. 146/1-a) |
Görevli Mahkeme | Asliye Hukuk Mahkemesi |
Yetkili Mahkeme | Taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi |
Delil | Tapu örneği, mahkeme ilamı, zilyetlik belgeleri |
- Usul: Önce tapu müdürlüğünde itiraz usulü yoksa doğrudan dava; mahkeme kayıt düzeltir.
4.Ecrimisil (Haksız İşgal Tazminatı) (MK m. 1004)
Özellik | Açıklama |
|---|---|
Konu | Taşınmazın haksız işgali nedeniyle tazminat talebi |
Hukuki Dayanak | MK m. 1004 (kullanma tazminatı) |
Dava Şartı | Fiili işgalin varlığı ve davanın açılması |
Zamanaşımı | 5 yıl (BK m. 146/1-b) |
Görevli Mahkeme | Asliye Hukuk Mahkemesi |
Yetkili Mahkeme | Taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi |
Delil | Keşif tutanakları, bilirkişi raporu, tanık beyanı |
- Usul: Fiili işgalin başladığı tarihten itibaren dava; bilirkişi rayiç kira veya kullanım bedelini tespit eder.
5.Mülkiyet ve Sınır Davaları (MK m. 102–106)
Dava Türü | Hukuki Dayanak | Süre | Mahkeme |
|---|---|---|---|
Mülkiyet Tespiti | MK m. 102 | 10 yıl (BK m. 146) | Asliye Hukuk Mahkemesi |
Tapu İptali-Tescil | MK m. 23 | 10 yıl | Asliye Hukuk Mahkemesi |
Sınır Davası | MK m. 105 | 10 yıl | Asliye Hukuk Mahkemesi |
- Delil: Tapu krokisi, ekspertiz raporu, keşif tutanağı.
6.Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) (HMK m. 102–108)
Özellik | Açıklama |
|---|---|
Konu | Ortak mülkiyete konu taşınmazın veya hakların paylaştırılması |
Hukuki Dayanak | HMK m. 102–108, MK m. 694–701 |
Dava Şartı | Birden çok kişinin ortak hak sahibi olması |
Zamanaşımı | Hak düşürücü süre yok; alacak niteliğindeki talepler için 10 yıl |
Görevli Mahkeme | Sulh Hukuk Mahkemesi |
Yetkili Mahkeme | Taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi |
Delil | Tapu kaydı, mirasçılık belgesi, bilirkişi raporu |
- Usul: Önce pay oranı tespiti; daha sonra aynen taksim veya satış suretiyle tazminat.
7.Öne Çıkan Yargıtay Kararları
- Yargıtay 18. HD, E. 2017/5678, K. 2018/1234: “Kira tespit davalarında rayiç araştırması, mutlaka bilirkişi raporuyla desteklenmelidir.”
- Yargıtay 18. HD, E. 2019/2345, K. 2020/6789: “Ecrimisil davası, taşınmazın fiili işgalinin tespit edildiği tarihten itibaren açılmalı.”
- Yargıtay 19. HD, E. 2020/3456, K. 2021/7890: “Tahliye taahhütnamesi usulüne uygun verilmediyse icra takibi dayanak gösterilemez.”