Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Kıdem tazminatı, belirli şartları sağlayan işçilerin, işten ayrıldıklarında hak kazandıkları önemli bir mali haktır. Türkiye’de iş güvencesi açısından büyük bir öneme sahip olan kıdem tazminatı, çalışanların işten ayrıldıktan sonra mali açıdan korunmasını sağlar.

Bu yazıda, kıdem tazminatının hesaplanma yöntemleri, kimlerin bu ödemeye hak kazandığı, tazminat tavanları ve vergi kesintileri gibi konular detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu ve 1475 sayılı eski İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca, belirli şartları taşıyan işçilere ödenen bir tazminat türüdür. Bir iş yerinde en az 1 yıl çalışan ve iş akdi, kanunda belirtilen şartlar çerçevesinde feshedilen işçiler bu ödemeyi almaya hak kazanır.

Kıdem tazminatının temel amacı, işten ayrılan çalışanlara mali bir güvence sunmaktır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, kıdem tazminatının iş güvencesinin önemli bir parçası olduğunu vurgulamaktadır.

Kıdem Tazminatı Hangi Durumlarda Alınabilir?

Bir çalışanın kıdem tazminatı alabilmesi için aşağıdaki şartları taşıması gerekmektedir:

• Aynı iş yerinde en az 1 yıl süreyle çalışmış olmak
• İşveren tarafından haksız bir şekilde işten çıkarılmak
• Çalışanın haklı bir sebep göstererek istifa etmesi (örneğin işyerinde mobbing veya maaşların ödenmemesi gibi nedenler)
• Kadın çalışanların evlilik nedeniyle 1 yıl içinde işten ayrılması
• Erkek çalışanların askerlik nedeniyle işten ayrılması
• Çalışanın emeklilik nedeniyle işten ayrılması
• İşçinin, sağlık sebepleri nedeniyle iş akdini feshetmesi

Bu şartları taşıyan işçiler kıdem tazminatına hak kazanır. Resmi Gazete’de yayımlanan güncel düzenlemelere göre, kıdem tazminatına hak kazanma şartları zaman zaman değişebilir.

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Kıdem tazminatı hesaplanırken işçinin brüt ücreti esas alınır. Çalıştığı her tam yıl için işçiye 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenir.

Eğer çalışanın iş yerindeki süresi 1 yıldan fazla ancak tam yıl değilse, kalan süre için kıstelyevm yöntemiyle hesaplama yapılır.

Kıdem Tazminatı Hesaplama Formülü

📌 Kıdem Tazminatı = Çalışılan Yıl x Aylık Brüt Ücret

Ek olarak, bir yıldan az süren çalışmalar için gün bazlı hesaplama yapılır:

📌 (Brüt Ücret / 365) x Çalışılan Gün Sayısı

Örnek Kıdem Tazminatı Hesaplaması

Örnek Senaryo:

• Çalışma süresi: 5 yıl 3 ay (toplam 1.923 gün)
• Aylık brüt ücret: 20.000 TL

📌 5 yıl için: 5 x 20.000 TL = 100.000 TL
📌 Ek 3 ay için: (20.000 / 365) x 90 = 4.931 TL
📌 Toplam Kıdem Tazminatı: 104.931 TL

Bu hesaplamaya göre, 5 yıl 3 ay çalışan bir işçi, işten çıkarıldığında 104.931 TL kıdem tazminatı almaya hak kazanır.

Kıdem Tazminatı Tavanı

Her yıl, kıdem tazminatı tavanı Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir. 2024 yılı kıdem tazminatı tavanı 35.058,58 TL olarak açıklanmıştır.

Eğer çalışanın brüt maaşı bu tavan tutarının üzerindeyse, kıdem tazminatı hesaplanırken maksimum olarak bu tavan tutarı esas alınır.

Örneğin, bir çalışanın aylık brüt maaşı 50.000 TL olsa bile, kıdem tazminatı hesaplamasında en fazla 35.058,58 TL dikkate alınacaktır.

Bu güncel tavan miktarları Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girer. Çalışanlar, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı üzerinden kıdem tazminatı tavanlarını ve güncellenen yönetmelikleri takip edebilirler.

Kıdem Tazminatı Vergilendirilir Mi?

Kıdem tazminatının gelir vergisi ve SGK primi kesintisine tabi olup olmadığı çalışanlar için önemli bir konudur.

📌 Kıdem tazminatı gelir vergisinden muaftır, ancak damga vergisine tabidir.

📌 Örneğin: 104.931 TL kıdem tazminatı alan bir çalışanın yalnızca %0,759 damga vergisi kesintisi yapılır:

📌 104.931 TL x 0,759 / 100 = 797,37 TL

📌 Net Ödenecek Tutar: 104.133,63 TL

Bu konuda Hazine ve Maliye Bakanlığı, kıdem tazminatının vergilendirilmesiyle ilgili esasları belirlemektedir.

Kıdem Tazminatı Almak İçin Nereye Başvurulmalı?

Kıdem tazminatı almak isteyen çalışanlar, işverenleriyle anlaşamazlarsa İş Mahkemesi’ne veya Arabulucuya başvurabilirler.

Türkiye’de işçi haklarını koruyan İŞKUR ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, kıdem tazminatıyla ilgili rehberler ve destek hizmetleri sunmaktadır.

Ayrıca, hukuki destek almak isteyen kişiler, Berkay İnci Avukatlık Bürosu üzerinden detaylı bilgiye ulaşabilirler. İş hukuku konusunda uzman avukatlar, kıdem tazminatının hesaplanması ve talep edilmesi sürecinde rehberlik edebilir.

Sonuç

Kıdem tazminatı, çalışanlar için büyük bir mali güvence sağlar. Ancak, bu hakkın korunması ve doğru şekilde talep edilmesi için yasal düzenlemeleri takip etmek ve iş hukuku konusunda bilgi sahibi olmak gereklidir.

Çalışanlar, İŞKUR ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı gibi resmi kuruluşlardan bilgi alabilir veya hukuki destek için bir avukata danışabilirler.